Korytarz Gansu w północno-zachodnich Chinach graniczy z pustyniami na południu, rozległym płaskowyżem na północy oraz z górami na wschodzie i zachodzie. W tym wąskim przejściu znajdziemy miasto-oazę Dunhuang, błogosławiony przystanek na Jedwabnym Szlaku. Przez wieki dla zmęczonych podróżników Dunhuang był szczególnym miejscem, i to nie tylko ze względów handlowych. Piętnaście mil od tętniących życiem rynków znajdują się jaskinie Mogao będące po dziś dzień schronieniem dla jednego z najpiękniejszych na świecie skupisk buddyjskich obrazów i rzeźb.
Groty Mogao, utworzone w 366 roku n.e., są znane również jako „Tysiąc Jaskiń Buddy”. Mają niezwykłą historię.
Jak głosi legenda, buddyjski mnich Le Zun odbywał długą podróż do Zachodniej Krainy. Po przeprawieniu się przez pustynię Gobi, w pobliżu Dunhuang, zatrzymała go góra Sanwei. Tam znalazł wyjątkowe źródełko, gdzie po ugaszeniu pragnienia słodką wodą, usiadł, by zażyć odpoczynku.
Zapadał zmierzch i mnich podziwiał zachód słońca, gdy nagle góry zaczęły błyszczeć. Uniósł głowę i ujrzał wspaniałego złotego Buddę Maitreję unoszącego się na niebie. Wyłoniło się tysiąc promieniejących Buddów, otoczonych fruwającymi wokół wróżkami, które grały na trzymanych w dłoniach instrumentach niebiańską muzykę.
Le Zun głęboko poruszony promienną sceną natychmiast postanowił zostać i uczcić to wydarzenie. W przeszłości uczył się malarstwa i rzeźbiarstwa, więc użył swoich umiejętności, aby odtworzyć wizję, którą zobaczył na niebie.
Lata później inny mnich buddyjski o imieniu Fa Liang przybył w to samo miejsce i miał identyczną wizję. Fa Liang wypełnił drugą jaskinię malowidłami i rzeźbami obrazującymi boską scenę.
Mogao szybko stało się miejscem pielgrzymek buddystów, artystów, urzędników i wielu innych ludzi. W górze Sanwei wykuto ponad 500 jaskiń – wiele z nich powstało w czasach dynastii Tang. Dziś są znane jako jaskinie Mogao z Dunhuang i mieszczą się w nich jedne z najpiękniejszych dzieł sztuki tej dynastii.
Jedna z najbardziej znanych rzeźb Mogao to figura Buddy Maitrei wykonana z gliny. Ma ponad 100 stóp wysokości i jest jedną z największych na świecie rzeźb. Przez kolejne wieki jaskinie wypełniane były kolejnymi pismami religijnymi i niezliczonymi buddyjskimi malowidłami.
Dla starożytnych Chińczyków, którzy wierzyli, że Niebiosa chronią pobożnych, wyobrażenia z jaskiń były szczególnie wyjątkowe. Niektóre przedstawiały wielką dostojność Buddy, inne zaś okropności piekła czekające na grzeszników. Powszechnie wierzono, że bóstwa ukazują się w wizjach ludziom pełnym wiary, a owe sceny były przez to traktowane dosłownie – jako ziemski wgląd w wymiary z innych światów.
Taniec ze spektaklu Shen Yun zatytułowany Sen z Dunhuang jest dedykowany owemu dziedzictwu: zmęczony rzeźbiarz, któremu brakuje pomysłów, zasypia, a we śnie zostaje wynagrodzony za swoją pobożność, gdyż jego dzieła ożywają.
