Dynastia Qing

Dynastia Qing (1644-1911), rządzona przez Mandżurów, była ostatnią tradycyjną chińską dynastią. Jej ostatnie dziesięciolecia były nękane przez porażki militarne, wewnętrzne konflikty i problemy gospodarcze. Ale u szczytu dynastii Qing, jej cesarze przyczyniali się do imponującej ekspansji Chin oraz osiągnięć w dziedzinie sztuki i literatury. Za czasów Qing opublikowano "Sen Czerwonego Izby", czwartą pod względem popularności chińską powieść klasyczną.

Cesarzem założycielem Qing był Nurhacza - potomek dżurdżenów, którzy pokonali Północną Dynastię Song. W 1616 roku ogłosił się Chanem nowego imperium w północno-wschodnich Chinach, a w 1636 roku zastąpił go jego syn i przemianował dynastię na Qing. Ale dynastia Ming nadal rządziła Chinami centralnymi, i imperium mandżurskie Qing leżało na uboczu, zablokowane od północy przez Wielki Mur.

Ale w 1644 roku, przywódca rebeliantów (Chińczyków Han) o imieniu Li Zicheng obalił dynastię Ming i przejął Pekin. W tym samym roku, urzędnik dynastii Ming odpowiedzialny za strzeżenie Shanhaiguan - twierdzy na wschodnim krańcu Wielkiego Muru, która przez wieki powstrzymywała obce plemiona przed inwazjami - zdradziecko otworzył drzwi, pozwalając armii mandżurskiej wejść na terytorium Chin, po czym dołączy ich armii. Z jego pomocą dynastia mandżurska przejęła stolicę Chin i włączyła Chiny pod panowanie Qing.

W 1661 roku, cesarz Qing nagle zmarł, a jego syn Kangxi, mający zaledwie osiem lat, odziedziczył tron. Pomimo swojego młodego wieku, Kangxi okazał się być jednym z najbardziej niezwykłych chińskich cesarzy, a do tego najdłużej zasiadającym na tronie, bo aż 61 lat.

Kangxi zapoczątkował erę "Silne Qing" - złoty wiek, który trwał ponad 100 lat. Był znany zarówno ze sprawności wojskowej jak i zamiłowania do literatury, filozofii i nauki. Szkolił się w sztukach walki od najmłodszych lat, i był bardzo biegły w jeździectwie oraz łucznictwie. Jego opanowanie i precyzję często widywano podczas wyjazdów na polowania w cesarskim parku.

Szybko poznano się na jego talencie genialnego stratega. W wieku 16 lat obalił i uwięził żądnego władzy regenta. Mając 20 lat rozpoczął uciszanie rodzących się buntów przeciwko Qing. W ciągu następnych dziesięcioleci, Kangxi przejął Taiwan, osobiście poprowadził trzy wyprawy mające na celu stłumienie buntów mongolskich, i bronił północnych regionów imperium przed najazdami carskiej Rosji. On również ustanowił stanowisko ministra-wielkiego rezydenta tybetańskiej stolicy Lhasie.

Ponadto posiadał głębokie zainteresowanie kulturą zachodnią. Darzył specjalnymi względami literatów, kierował publikacją Słownika Kangxi, który w kolejnych wiekach stał się standardowym słownikiem języka chińskiego. Gdy zagraniczni misjonarze podróżowali do Chin, on wykorzystał okazję do studiowania szerokiego zakresu tematów związanych z kulturą zachodnią oraz nauką: algebrą, geometrią, astronomią i medycyną zachodnią. W tym samym czasie był oddany tradycyjnej chińskim szkołom myślenia, takim jak konfucjanizm i taoizm.

Jego syn Yongzheng przejął po nim tron, a po nim nastał czas wielkiego cesarza Qianlong'a. Tak jak Kangxi, jako nastolatek, Qianlong było już obeznany w sztukach walki. W późniejszym okresie kierował serią udanych operacji wojskowych, znanych jako "Dziesięć wielkich kampanii", podbił obszary kontrolowane przez Ujgurów, Mongołów i Wietnamczyków, jeszcze bardziej powiększając imperium.

Qianlong był miłośnikiem poezji i literatury, napisał około 40000 wierszy. Podczas jego panowania, skompilowano Cztery Skarby aby prześcignąć Encyklopedię Yongle z dynastii Ming. Tekst ten jest obszernym zbiorem większości dzieł literackich obejmującym około 2000 lat z epoki poprzedzającej-Qin aż do dynastii Qing, opisuje prawie każdy kierunek studiów. Ukończenie go zajęło dziewięć lat i liczył około 2,3 miliona stron.

Po około dwustu latach swego panowania, w drugiej połowie XIX wieku, dynastia Qing zaczęła chylić się ku upadkowi. Przegrane bitwy w okresie wojny opiumowe, która wybuchła w 1840 roku, osłabiły imperium. Powstanie Taiping (1850-1864) jeszcze bardziej osłabiło jego władze i pewność siebie. Pierwsza wojna chińsko-japońska (1894-1895) pozostawiła na skraju upadku zdewastowaną gospodarkę, zmusiła do oddania części terytoriów i wypłacenia odszkodowań wojennych. Ostatecznie w 1911 roku, Sun Yat-sen poprowadziły ​​rewolucję, która obaliła dynastię Qing, przynosząc kres tysiącom lat władzy cesarskiej.