Dynastia Han

Okres panowania dynastii Han (206 r p.n.e.-220 r n.e.) jest często uważany za pierwszy złoty wiek Chin. Wielu jej cesarzy, aby podtrzymywać pokój i dobrobyt, sprawowało rządy trzymając się starożytnych duchowych ideałów Żółtego Cesarza oraz Lao-tsy. Okres ten sprzyjał również rozwojowi konfucjanizmu, buddyzmu i taoizmu. Dwór cesarski, uczeni i zdolni generałowie dostarczali Chinom nowe pomysły, zapewniali ekspansję terytorialną oraz okazje do rozwoju edukacji.

Dziedzictwo dynastii Han można odczuć po dziś dzień. Większość grupa etniczna w Chinach znany jest jako Chińczycy Han, tradycyjny strój ludowy nazywa jest strojem Han, system zapisu jest znana jako znaki Han, i sam język chiński jest również znany jako Han-yu - język Han. Bohatera określa się mianem Hao-han, czyli "dobry Han".

Dynastia Han rozpoczęła się, gdy Liu Bang (urodzony w chłopskiej rodzinie) oraz jego słynni generałowie obalili dynastię Qin w 206 roku p.n.e. Liu Bang ustanowił stolicę w Chang'an, która w tamtym okresie stała się jednym z największych miast na świecie i miał służyć jako stolicy Chin dla kilku kolejnych dynastii.

Wspierany przez dwór królewski konfucjanizm stał się podstawą do oceny prawidłowego zachowania tak urzędnika jak i zwykłego człowieka. Uczeni konfucjańscy założyli Uniwersytet Cesarski, instytut poświęcony zbieraniu najświetniejszych umysłów Chin oraz szkoleniu nowej generacji inteligentnych oraz prawych urzędników.

W tym czasie terytorium Chin prawie podwoiło swój obszar, gdyż dynastia Han pokonała plemiona na północy i podpisała traktaty z klanami na zachodzie (dzisiejsze Xinjiang). Sprawiło to, że to podróż stała się dużo bardziej bezpieczna, co pobudziło powstanie traktów handlowych znanych później jako Jedwabny Szlak, łączący Chiny z odległego Imperium Rzymskiego.

Dynastii Han sprzyja także wyłonieniu się najbardziej legendarnych chińskich generałów: Han Xin'a - który pomógł Liu Bang'owi założyć dynastię; "Latającego generała"- Li Guang'a, który potrafił wstrzelić strzałę wgłąb kamienia; oraz innych m.in. Zhou Yafu'a, Wei Qing'a, a Huo Qubing'a.

Inne znane postacie z tego okresu wliczając w to najbardziej znanego chińskiego historyka i autora Shiji Sima Qian, eseistę i poetę Sima Xiangru'a, dyplomatę Zhang Qian'a i Su Wu'a, ekonomistę Sang Hongyang'a, oraz niezapomnianego błazna sądowego Dongfang'a.

Dynastia Han została nagle przerwana w IXw n.e., gdy bratanek cesarzowej, Wang Mang samozwańczo przywłaszczył sobie prawo do tronu. Zasiadał na nim przez 14 lat, aż Liu Xiu, potomek Liu Bang'a, odsunął go od władzy i przywrócić dynastię Han. Odrodzone imperium stało się znane jako Wschodnie Han (25-220 r n.e.), a to, co było przed nim zwykle nazywa się Zachodnim Han. Dwunastu cesarzy rządziło Zachodnim Han i kolejnych 12 cesarzy rządziło później Wschodnim Han.

Podczas tego ostatniego okresu Wschodniego Han, na terenie Chin rozpowszechniono buddyzm sprowadzony ze starożytnych Indii. Wraz z taoizmem i konfucjanizmem, te trzy szkoły dały początek kulturze, która stała się głównym nurtem chińskiej cywilizacji przez następne 2000 lat.

Ale jak wszystkie dynastie Han miała swój rozwój, okres szczytowy i upadek. Do jej upadku doprowadziły dworskie intrygi oraz kilka poważnych powstań. Lokalny przywódca wojskowy Dong Zhuo wprowadził wojska do stolicy i rozpoczął się okres walki między różnymi watażkami. Później, Cao Cao udało się zjednoczyć regiony na północ od rzeki Jangcy; Sun Quan założył separatystyczny reżimu w Jiangsu na południu od Yantze; a Liu Bei zajął zachodni region Shu. Chiny w ten sposób weszły w nowy okres - trójstronnej równowagi sił - dobrze opisanej w powieści Dzieje trzech królestw.